دلایل لجبازی کودک و روشهای موثر برای مقابله با آن

وضعیت اقتصادی امروز و این که در اکثر خانواده ها، معمولا پدر و مادر وقت گذراندن اوقات خود با کودکان را نداشته و در اکثر اوقات آن ها را به حال خود مجبورند که رها سازند، کودکان نیز موقعیت موجود را به خوبی درک کرده و قادر به سوء استفاده کردن از این موقعیت شده و سعی می کنند بیشترین بهره برداری ممکن را از خستگی و عدم تمایل والدین برای مقابله با خواسته های بی جای آن ها انجام داده و به تمامی خواسته های معقول و غیر معقول خود در سریع ترین زمان ممکن برسند.

آیا والدین با شیوه های تربیتی کودکان آشنا می باشند؟

یک سئوال با مطالعه مطلب بالا می تواند به ذهن ما برسد و آن این است که آیا والدین جدای از کمبود وقتی که برای سر و کله زدن با کودکان خود دارند، اصلا می دانند که شیوه تربیت کودک چه بوده و در مقابله با رفتارهای بی جای کودکان خود لازم است تا چه راهکاری را دنبال نمایند؟ باید برای پاسخ به این سئوال عنوان داشت که در اکثر موارد، این والدین اصلا نمی دانند که باید چگونه عمل کرده، و در برخی از موارد، حوصله استفاده از راهکارهای اساسی را نداشته و به زبان ساده باید گفت که از روی خستگی اصلا تمایلی نیز به مقابله کردن و صرف وقت برای تربیت کردن کودک خود را ندارند.

لجبازی کودکانه چیست؟

همیشه یک نکته را باید قبل از مقابله با یک مشکل بشناسید، و آن هم کسب شناخت کافی از مسئله می باشد. در این جا مسئله ما لجبازی کودکان است، پس نخست لازم است که آن را به خوبی شناسایی کرده و پس از آشنا شدن با این مسئله می توانیم راه های مناسب برای مقابله با آن را نیز پیدا نماییم.

لجبازی به طور کلی به شیوه رفتاری گفته می شود که معمولا از سوی کودکان اتخاذ شده و به منظور دست یابی به اهداف خود در کوتاه ترین زمان ممکن کودکان سعی خواهند کرد تا به اتکای این شیوه های رفتاری، والدین خود را خسته کرده و در نهایت به منظور اصلی خود و هدف ابتدایی خود دست یابند. والدین معمولا برای مقابله با این رفتار تدابیری را اتخاذ می نمایند ولی در کل، تمامی این تدابیر با شکست مواجه شده و در نهایت این به قول معروف حرف همان کودک خواهد بود که به کرسی خواهد نشست.

دستاورد کودک از لجباری

در حقیقت کودک می تواند از این خصوصیت به عنوان یک مزیت استفاده نماید، و میزان و حد پیشرفت خود و قدرت چانه زنی خود را آزمایش نماید. به این ترتیب کودک یاد می گیرد که در ازای رفتاری خاص می تواند به دستاوردهایی دست پیدا نماید، ولی در صورتی که شما رفتار و تدابیر مناسبی را برای مواجه با این رویداد در اختیار نداشته باشید، کودک یاد می گیرد که از این مزیت خود بهره برداری کرده و تا آن جایی که می تواند منافع خود را حاصل نماید.

اتخاذ تدابیر سلبی جواب نمی دهد

به زبان ساده تر، نکن نکن گفتن ها نمی تواند برای ما بازدهی به ارمغان بیاورد. کودکان به طور ذاتی اصلا دوست ندارند از کاری بازداشته شوند. کودکان نمی توانند تحمل کنند که کاری که قصد انجام آن را دارند به تاخیر اندازند، بنابراین در مرحله نخست به عنوان یک گام پیشگیرانه، لازم است تا شما همواره از گفتن این کار را نکن، خودداری نمایید. البته تا آن جایی که امکان دارد.

دست به رفتارهایی که باعث تحریک کودک شود نزنید

در کنار جمله قبل باید یک جمله مکمل را نیز به آن بی افزاییم. سعی کنید تا آن جایی که ممکن است از رفتارهایی که می تواند باعث تحریک کودک شده و منجر به لجباری از سوی وی گردد هرگز نزنیم. زیرا در انتها این خود شما والدین هستید که با شکست روبرو شده و این کودک است که پیروز می گردد، و همین امر باعث می شود که یاد بگیرد و تجربه کند که می تواند از طریق لجبازی حرف خود را به کرسی بنشاند.

اگر تونستی این کار رو انجام بده؟

در صورتی که بخواهیم رفتارهای لجباری گونه کودک را واکاوی نماییم، مهمترین موضوعی که می تواند حاصل گردد، عدم توانایی لازم در کودک در جهت انجام کاری است که به وی سپرده ایم. این که بتوانیم بفهمیم که کودک ما چه میزان توانایی داشته و حد و حدود استعدادها و قابلیت هایش کدام است کاری بسیار سخت می باشد، و تعیین این حد و حدود نیز بسیار مشکل خواهد بود. به همین خاطر، این راهکار که ابتدا میزان توانایی های او را سنجیده و سپس به وی مسئولیت بسپاریم کاری بسیار دشوار بوده و می تواند با نتایج بسیار وحشتناکی نیز همراه باشد.

بهترین راه کار برای این مشکل است که به کودک به این صورت دستور دهیم که اگر توانستی این کار را انجام بده، در این صورت بار امری از جمله برداشته شده و کودک الزام زیادی را برای انجام آن کار بر روی خود احساس نمی نماید و همین می تواند گام نخست در جهت مبارزه با لجبازی کودک نام گیرد.

برای مقابله با لجبازی کودک از خود ضعف نشان ندهید

یکی از مهم ترین کارهایی که برای مقابله با لجبازی کودک لازم است و حتما باید آن را انجام دهید، این نکته بسیار حساس می باشد که از خود ضعف نشان ندهید. نباید در مقابل رفتار کودک ضعف نشان داد، این ضعف می تواند شامل عصبانیت و برخورد شدید با رفتار کودک نیز باشد، در واقع عصبانی شدن خود نوعی ضعف محسوب می گردد. البته در صورتی که بی چون و چرا به فرامینش نیز عمل نمایید خود می تواند نوع دیگری از ضعف محسوب شده و موجب جریح تر شدن کودک و نتیجه گیری وی در جهت تکرار رفتارهایش گردد.

مراقب امر و نهی کردن ها و دستورات صادره خود باشید

سعی کنید میزان محدودی دستور را برای اجرا به کودک صادر نمایید، همواره تعداد دستورات صادر شده بالا می تواند نتایج نامطلوبی را به همراه داشته باشد، این از یک جهت می تواند منجر به ایستادگی و مقاومت کودک در برابر تعداد دستورات بالا و یا ضد و نقیض بوده و از سوی دیگر، در صورت اجرایی شدن به زور این دستورات می تواند باعث کاهش اعتماد به نفس کودک و عدم ایجاد شخصیتی مستقل در وی گردد.

به کودک خود محبت کنید

به یاد داشته باشید که کودکان همیشه در صدد برخوردار شدن از محبت می باشند. به این معنی که کودک دوست دارد از سوی والدین و یا تمامی افراد بزرگسالی که به آن ها اعتماد داشته و به صورت روزمره آن ها را ملاحظه می نماید ببیند. کودکان دوست دارند بر روی لبان شما لبخند ببینند، در صورتی که به وی اخم کنید، باعث رنجش و یا ناراحتی وی خواهید شد. نباید اخم کردن و فریاد کشیدن را از اصول دیسیپلین منزل خود قلمداد نمایید.

به هیچ عنوان دست به تنبیه کودکان نزنید

تنبیه بدنی ممکن است به نظر شما یکی از سریع ترین راه ها برای مقابله با لجبازی کودکان باشد و به نظر می رسد، زود حاصل ترین نتایج را از این طریق می توانید به دست آورید و از نظر قدیمی ها پر بازده ترین روش و راهکار به شمار می رود. ولی در حقیقت این طور نیست، همگی از میزان آسیب ها و صدماتی که می تواند تنبیه بر روی روحیه و نگاه وی به زندگی آینده وارد آورد آگاه می باشیم. باید تا آن جایی که امکان پذیز است از اتخاذ روش های تنبیهی بدنی خودداری کرده و سعی نمایید تا به شخصیت کودک خود احترام بگذارید، البته این به معنی انجام خواسته های لجبازانه کودک نمی باشد.

سعی کنید به شخصیت کودک خود احترام بگذارید

یکی از بهترین روش ها برای احترام گذاشتن به خواسته های کودکان، اجازه انتخاب و تصمیم گیری به خصوص در امور مربوط به زندگی شخصی خود او خواهد بود. مثلا به وی اجازه انتخاب لباس برای خودش را بدهید، به وی اجازه دهید تا مدل چینش اتاقش را خودش برگزیند.

لجبازی برای کودک وسیله است نه هدف

برای مقابله با لجبازی کودکانه و همچنین اتخاذ راهکار مناسب برای مبارزه با آن، باید بدانید که کودک هدفی از لجبازی دارد، و در صورت دستیابی به آن هدف، سعی می کند تا از لجبازی به عنوان وسیله ای برای دستیابی به آن هدف استفاده نماید. در واقع کودک قصد لجبازی کردن ندارد، بلکه می خواهد تا از طریق استفاده از راهکار لجبازی هدف خود را در سریع ترین زمان ممکن به دست آورد. به این ترتیب برای مبارزه کردن با لجبازی کودک و بهترین راه کار برای مبارزه با لجبازی کودک، این است که به وی نشان دهید که راه های ساده دیگری نیز برای دستیابی به هدف خود داشته و به این ترتیب یاد می گیرد برای دستیابی به آن هدف از لجبازی استفاده نکرده و به سراغ آن راه های امکان پذیر جایگزین شما برود.

کودک را مسئولیت پذیر بار بیاوریم

کودک باید یاد بگیرد که هر عملی یک مسئولیت داشته و او حتما باید مسئولیت این امر را بپذیرد. سعی کنید پله به پله به کودک خود مسئولیت داده و به وی شخصیت داده و به او اجازه استقلال داشتن را بدهید. کودک باید در کنار لذت بردن از حس استقلال و آزادی و انجام اعمالی که دوست دارد، باید در عین حال نیز بیاموزد که لازم است تا نتایج اعمالی را که انجام می دهد چه خوب و چه بد، چه تنبیه و چه تشویق بپذیرد.

حق انتخاب در کودکان

بهترین راهکار برای مبارزه با لجبازی کودک حق انتخاب دادن به کودک خواهد بود، البته این حق انتخاب باید به صورتی باشد که واقعا در انتخاب خود ازاد باشد، نه این که در صورت انتخاب گزینه ای غیر از آن چیزی که ما انتظار داریم، سعی در ممانعت کردن در انتخاب وی داشته باشیم. مثلا در صورتی که به وی حق انتخاب غذا خوردن را می دهید، در صورتی که انتخاب وی منفی بود نباید با پرخاشگری ما همراه باشد.

از شتاب زدگی خودداری نماییم

باید کودک را ازاد گذاشت، مثلا چون خود ما سریع غذا می خوریم، حتما کودک نیز لازم است تا با ما همراه شده و همراه با ما، غذای خود را آغاز و همراه با ما به انتها برساند. این باعث می شود تا کودک در برابر فرامین پشت سر هم صادر شده از سوی ما مقاومت کرده و در صدد مخالفت برآید. اجازه دهید تا او با سرعت خودش غذا خورده و بر روی عادات خودش کارهای مربوط به خود را به انجام برساند، باید صبور بود و از خود حوصله به خرج داد.

به خواسته های کودک از روی لجبازی عمل ننمایید

در صورتی که کودک احساس کند که والدین او نسبت به خواسته های او صبوری نداشته و در صورت لجبازی کردن فورا اقدام به تامین خواسته های او خواهند نمود، در این صورت، به هیچ عنوان از گزینه لجبازی دست نگشیده و همواره در صدد انتخاب گزینه لجبازی به عنوان نخستین آپشن خود نموده و سعی خواهد کرد تا تمامی خواسته های خود را به این ترتیب تامین نماید.
والدین باید یادبگیرند که در برابر یکدیگر از شیوه لجبازی استفاده نمایند.

خود بزرگسالان در بسیاری از اوقات سعی می کنند تا با اسرار بر روی خواسته خویش و به اشوب کشیدن محیط، حرف خود را به کرسی نشانیده و به این ترتیب می توانند با کم هزنیه ترین شیوه ممکن و در سریع ترین زمان ممکن به خواسته خود دست یابند.

این باعث می شود تا کودک به خوبی از این رفتار والدین الگو برداری نموده و آن را روشی بسیار مناسب جهت دستیابی به خواسته های خویش قلمداد نمایند.